God wil dat mensen zijn woorden horen. Door zijn woord geeft Hij ons leven! Door Jezus, Gods Woord in eigen persoon! Maar als de mensen die zijn woorden doorgeven sterven, hoe komt het dan met Gods woorden? Gods woord is nooit dood te krijgen! Jezus leeft! Hij wil Gods woord planten in jouw hart en jouw leven. Als sterfelijk mens mag je Gods woord doorgeven in je doen en laten. Als je sterft haalt God je Thuis. En na jou stuurt God weer anderen met zijn goede nieuws.

Preek over 2 Koningen 13,14-25:

Gemeente waar Jezus zoveel van houdt, gasten en luisteraars,

Aan het einde van dit jaar kijken we naar het einde van Elisa.
Elisa gaat heen, maar God blijft. En alles wat God heeft gezegd komt uit.

Daarmee geeft God ons hoop. Ook voor een nieuw jaar dat komt.
Veel is onzeker. We weten niet hoe lang wij hier nog zijn.
Maar we hebben Gods Woord. En alles wat God heeft beloofd komt uit.

Onderwerp: IS ER TOEKOMST VOOR GODS VOLK NA DE DOOD VAN ELISA?
1 God haalt zijn profeet thuis.
2 God vraagt geloof.
3 God geeft leven.
4 God is trouw.

–

Is er toekomst voor Gods volk na de dood van Elisa?
1 God haalt zijn profeet thuis.

Elisa was ziek. Zijn voorganger Elia stierf niet. Hij was door God weggenomen in een storm. Opgehaald door een vurige wagen met vurige paarden ervoor. Zo niet Elisa. Hij gaat de gebruikelijke weg die mensen hebben te gaan: Elisa gaat sterven.

Joas is koning over Israël. Van Elisa hebben we al een poos niks meer gehoord. In het boek van de koningen lezen we verslagen van zijn optredens. Die stammen vooral uit de tijd dat Joram koning is. Joram was een zoon van koning Achab. Na Joram werd Jehu koning. Elisa heeft hem door een van de profeten tot koning laten zalven. Jehu roeide het hele koningshuis van Achab uit. Als straf van God. Na Jehu volgen Joachaz en Joas. Elisa leeft nog. Is hij niet meer in actieve dienst? Of is er geen verder verslag meer gedaan van zijn werk als profeet van de Heer? We weten het niet.

In elk geval: Elisa is niet vergeten! Als Elisa op zijn sterfbed ligt komt koning Joas afscheid nemen. Joas huilt. Wat zeggen zijn tranen? Denk maar aan wat Elisa allemaal voor Gods volk heeft betekend! God gaf door Elisa redding aan individuele mensen in nood, aan de profetengroep, de koning, het leger, de hoofdstad, ja het hele rijk! Zonder Gods ingrijpen via Elisa had het Tienstammenrijk niet meer bestaan!

Joas zegt: “Mijn vader, mijn vader, strijdwagen en ruiterij van Israël!” Dezelfde woorden als Elisa bij de hemelvaart van Elisa! Joas gebruikt woorden uit het leger: paarden en strijdwagens. Elisa heeft voor het land een grote militaire betekenis gehad. Ik noem een paar voorbeelden. God gaf het leger van Israël water door Elisa én daarna gaf God een overwinning op Moab. God dwarsboomde door Elisa de aanvalsplannen van de koning van Aram. God beloofde door Elisa redding van Samaria, de hoofdstad van het rijk. En het koningshuis van Jehu bestond mee door het werk van Elisa.

Misschien snap je waarom koning Joas zo diep geraakt is. Wat moeten wij als Gods volk zonder de godsman Elisa? Straks is hij dood. Koningen van Gods volk kunnen niet zonder profeten van God. Om goed koning te kunnen zijn hebben ze Gods woorden nodig. Die kregen ze via Gods profeten. Bij Elisa op een heel directe manier. Elisa was ook echt een profeet van Gód: zijn woorden kwamen altijd exact uit! Daar kon je de echte profeten aan herkennen.

Achter de tranen van de koning zit een diepe vraag. Deze vraag: Is er toekomst voor Gods volk na de dood van Elisa?

Een stuk van het antwoord vind je hier in: God haalt zijn profeet thuis. Elisa is dienaar. Mens als wij. De dienaar wordt thuisgehaald door zijn Zender. Maar dat is niet het einde. De Zender zelf blijft. God is er nog wel!

Wat heeft de koning nodig? Laat hij niet huilen, omdat Elisa er straks niet meer is, maar laat hij vertrouwen op God! Als mensen iets beloven en ze gaan dood, dan kunnen ze die belofte niet meer nakomen. Maar als God iets belooft door zijn profeet, en de profeet gaat dood, dan kan Gód kan die belofte nog wel nakomen!

–

Is er toekomst voor Gods volk na de dood van Elisa?
2 God vraagt geloof.

De profeet Elisa geeft de woorden van God door. Een kernthema bij Elisa is: God doet wat Hij belooft. Je kunt echt op Hem aan. De schrijver van het boek van de koningen legt er steeds de nadruk op: het gebeurde zoals God had gezegd door zijn profeet. Of zelfs: het gebeurde exact zoals God had gezegd door zijn profeet.

Elisa is op zijn sterfbed nog steeds profeet van de Heer. Als man van God geeft hij de koning opdrachten. Het gaat om symbolische handelingen. Daaraan verbindt God beloften van redding voor zijn volk.

Eerst moet de koning een boog en pijlen nemen. Hij moet het venster openen dat uitziet op het oosten. Daar ligt Aram. Hij moet de pijl schieten. Elisa legt uit: dit is een teken dat God de overwinning over Aram zal geven.

De koning krijgt een tweede teken. Hij moet met zijn pijlen op de grond slaan. De koning slaat drie keer. Dan stopt hij. Elisa wordt kwaad. Waarom stopt de koning? Hij had vijf of zes keer moeten slaan. Dan zou hij Aram vernietigend verslagen hebben. Nu zal hij maar drie keer en overwinning op Aram behalen.

God vertelt door Elisa aan de koning dat hij een overwinning op Aram zal behalen. Dat doet God via een teken en een woord. Als God dan een tweede teken geeft mag je verwachten dat de koning dat teken met beide handen aanneemt. Vol geloofsvertrouwen. Maar de koning stopt. Hij vraagt niet hoe vaak hij moet slaan. Hij stopt na drie keer. De koning heeft weinig vertrouwen.

Er is een samenspel: God is volledig betrouwbaar. God wil zijn volk beschermen en redden en in vrede laten leven. Wil je dat ervaren? Vertrouw dan op Hem! Langs de weg van vertrouwen zul je het ervaren!

In het leven en werk van Elisa komt dat vaker naar voren. Denk aan de arme weduwe. Ze heeft niks meer. Alleen een klein flesje olie. Dan moet ze van Elisa veel potten en kannen halen bij haar burinnen. Daarna moet ze dat ene flesje uitgieten in al die potten en kannen. Dat vraagt vertrouwen van de vrouw: hoe meer ze vertrouwt, hoe meer potten ze haalt en hoe meer olie ze krijgt; hoe minder ze vertrouwt, hoe minder potten ze haalt en hoe minder olie ze krijgt. De vrouw haalt zoveel potten als ze kan. Zij heeft veel vertrouwen in het woord dat God sprak via de profeet. Maar de kóning heeft daar weinig vertrouwen in.

Is er toekomst voor Gods volk na de dood van Elisa?
Het antwoord is ja, op één voorwaarde. Die toekomst ontvangen ze alleen in de weg van geloof. In de beide boeken van de koningen gaat het vooral om deze vraag: Vertrouwt Gods volk op God de Heer? Willen ze wel zijn volk zijn? Worden ze het meest gelukkig van Hem of zoeken ze het bij anderen? Hoeveel verwachten ze van Hem of hoe weinig? Die kernvragen zie je ook bij het werk van de profeet Elisa.

Straks is Elisa niet meer op aarde. Maar God is er nog wel. En Gods woorden zijn er. Alles wat Hij heeft gezegd door zijn profeten. Alles wat Hij nog zal zeggen door zijn profeten. Ook als Elisa dood is geldt: je hebt de woorden van God. Lees die, luister ernaar, verdiep je erin, en vertrouw! In dat vertrouwen zul je nooit beschaamd worden.

–

Is er toekomst voor Gods volk na de dood van Elisa?
3 God geeft leven.

Elisa is dood, maar God niet. God leeft. God blijft altijd. God lééft niet alleen. Hij gééft ook leven. Dwars door de dood. Daarmee geeft Hij ons hoop.

Elisa wordt begraven. Een poos later is er een andere begrafenis. De familie is met hun dode op weg naar het graf. Ze zien een bende gewapende mannen van Moab aankomen. Blijkbaar zijn ze net bij het graf van Elisa. Vlug maken ze het graf van Elisa open. Als het een rotsgraf is halen ze de steen voor de opening vandaan.

In het graf ligt Elisa begraven. De doden werden in die tijd in linnen doeken gewikkeld en zo in het graf gelegd. Dat linnen is vergaan. Die tweede begrafenis is niet in dezelfde tijd als de begrafenis van Elisa. Er is echt een poos overheen gegaan.

De familie legt hun dode in het graf van Elisa. Het lichaam komt in aanraking met de beenderen van Elisa. Meteen komt de dode man tot leven. Hij gaat op zijn voeten staan. Wat Jezus later doet met Lazarus, dat gebeurt ook hier. Hoe het verder gaat met die bende van Moab weten we niet. Misschien zijn ze wel erg geschrokken en er vandoor gegaan. Het belangrijkste is: Elisa is dood, maar God wekt zelfs door de dode Elisa iemand op. Dat is een sterk teken van God. Het apocrieve boek Sirach zegt: “Zelfs toen Elisa gestorven was profeteerde zijn lichaam nog.”

Is er toekomst voor Gods volk na de dood van Elisa?
Er zit een mooie les in wat gebeurt bij Elisa’s graf. God beloofde redding door zijn profeet. Dan gaat zijn profeet dood. Maar Gods belofte gaat niet dood. Kijk maar hoe God zelfs door de dode Elisa nog iemand tot leven brengt. Zelfs de dood kan wat God belooft niet ongedaan maken! Dat geeft ons nog meer reden om te vertrouwen op wat God zegt!

Wij leven vandaag: Elia en Elisa zijn er niet meer. Later stuurde God Jezus. Jezus is de grootste profeet. Hij is de eigen Zoon van God. Hij kent God als de beste. Jezus geeft de woorden van God door. De Bijbel noemt Hem zelfs Gods Woord in eigen Persoon.

Maar ook Jezus stierf. Hoe moet het dan met de woorden van God? Als Jezus dood is, wie zal ons dan nog van God vertellen? Maar God gaf ook ons een teken. Een veel krachtiger teken dan bij Elisa: Jezus zelf stond op uit de dood! Veel getuigen hebben Hem gezien na zijn opstanding! En God gaf de heilige Geest. Hij zal ons de woorden van Jezus leren.

Jezus is opgestaan uit de dood. Hij leeft. Gods Woord is niet tot zwijgen te brengen! Overal op aarde klinkt het: Jezus leeft! Overal zijn mensen die de Bijbel open doen, die bij God komen, die met God leven, en die Gods woorden doorgeven in hun hele doen en laten.

Ook voor ons is er toekomst! Gods Woord is enorm krachtig. Het leven van Jezus zit er in. Overal brengt het leven. Wil jij dat leven ook ontvangen? Wil je het doorgeven? Zelfs over je graf heen? Daar hoef je geen verre reizen voor te maken. Dat woord is heel dicht bij je. Koop een Bijbel voor jezelf. Lees er in. Dompel je er in onder. Daar wil God je ontmoeten. Daar wil God je vullen met zijn leven. Met Jezus. Hij maakt je getuige van Hem.

Jezus is niet meer lichamelijk bij ons. Maar Hij roept jou. Hij wil jou in aanraking brengen met Hem. Niet met de dode botten van Elisa, niet met resten of relikwieën van heiligen, maar met Hem, de levende Heer. Door de Bijbel. En dan stuurt Hij jou uit om te vertellen hoe groot Hij is.

–

Is er toekomst voor Gods volk na de dood van Elisa?
4 God is trouw.

In het boek van de koningen lees je over het leven en werk van Elisa. De man van God. Aan het eind van zijn leven hamert Hij er op hoe betrouwbaar God is. Dan sterft Elisa. Maar God de Heer blijft. Zelfs de dood kan niet ongedaan maken wat God heeft beloofd. Daarna gebeurt het ook echt: Koning Joas verslaat Aram drie keer.

Die overwinningen komen als geroepen. Lange tijd was Hazaël koning van Aram. Hij was een erg wrede koning. Elisa moest huilen toen hij zag welke wreedheden Hazaël als koning zou begaan. Hazaël sterft. Zijn zoon Benhadad volgt hem op. Aram is machtig. Maar God stuurt Joas. Hij brengt Aram gevoelige nederlagen toe. De druk op Gods volk wordt verminderd.

Het lijkt: eind goed, al goed. Maar dat is het toch niet helemaal.
Aram is niet definitief verslagen. Op deze aarde zullen er oorlogen blijven. Met wreedheden en geweld.
Er zullen ook altijd aanvallen blijven op Gods geméénte. Jezus zegt: Wat ze met Mij deden, zullen ze ook met jullie doen.
Er is nog iets: volledig vertrouwen op God zal voor mensen moeilijk blijven. Gód is wel trouw en betrouwbaar. Maar óns vertrouwen is heen en weer, en vaak laag.

In een prekenserie heb ik met jullie stilgestaan bij het leven van Elisa. Bij de woorden van God die hij doorgaf. Bij het werk dat God door hem deed. Indrukwekkende, machtige daden van God. God de Heer is de allerhoogste Koning. Voor altijd.

Vond je het mooie verhalen en grote wonderen? Water gezond maken. Een broodwonder. Een opwekking van een dode jongen. Wonderlijke bevrijdingen uit de greep van de vijand.

Bij Elisa zie je veel contouren van Jezus die komen gaat. Van alle profeten zie je dat het meest bij Elisa. God doet door hem net zulke dingen als dat Hij later door Jezus zal doen.

Wat doen die verslagen in de Bijbel met je? Gelóóf je het ook? Gelóóf je dat God alle macht heeft? Dat Hij niet veranderd is? Gelóóf je dat Jezus Heer en Koning is boven alles? Vertrouw je ook op Hem?

Ik geloof alles wat God heeft gedaan door Elisa. Wat de Bijbel ons daar over vertelt. En toch is mijn vertrouwen in God vaak nog heel klein. Misschien herken je dat ook bij jezelf.

Aan het einde van de geschiedenis van Elisa geeft God ons een bemoediging mee. Daar mag Gods volk in die tijd steun in vinden. Wij vandaag ook.

In de slotakkoorden van de geschiedenis van Elisa lezen we van Gods diepste motief om zijn volk te redden. God vraagt geloofsvertrouwen van zijn volk. Ze kunnen niet zonder vertrouwen. Maar hun vertrouwen is niet de réden dat God hen redt!… Telkens weer is God zijn volk genadig, krijgt Hij medelijden met hen, en komt Hij vol liefde naar hen toe. De diepste reden daarvoor ligt niet in ons, maar in God zelf. Hij gedenkt zijn verbond dat Hij lang geleden met zijn volk heeft gesloten. Dáárom blijft Hij hen zoeken.

Is er toekomst voor Gods volk na de dood van Elisa?
Ja er is toekomst. Maar die toekomst ligt niet in hen zelf. In hoe goed zij zijn. Zelfs niet in hun geloofsvertrouwen. Maar die toekomst ligt in de liefde en de trouw van God.

God de Heer is helemaal betrouwbaar.
Vertrouw Hem op zijn woord.
Ook voor wat Hij in zijn kracht door jou kan doen!
Zonder vertrouwen in God is er geen leven voor ons.
Maar dat vertrouwen is niet onze prestatie.
Dat vertrouwen is een geschenk van God.
Jezus heeft het voor ons verdiend. Met zijn volmaakte vertrouwen.
Hij wil ons dat vertrouwen leren door zijn Geest.
Daarom bidden wij: Geest van hierboven, leer ons geloven, hopen en liefhebben door uw kracht.
En de Geest leert ons bidden: Jezus, ga uw werk doen door ons.
Amen

Liturgie:
Votum en groet
Zingen: Psalmen voor Nu Psalm 84, of Gereformeerd Kerkboek Ps.84: 3.4.5.6
Gebed
Lezen: Sirach 48,1-16
Lezen: 2 Koningen 13,10-25
Zingen: Gereformeerd Kerkboek Ps.103: 6.7.9
Tekst: 2 Koningen 13,14-25
Preek
Zingen: Liedboek voor de Kerken Gez.477: 1.2 [Geest van hierboven, leer ons geloven]
Dankgebed en voorbede
Geloof: Gereformeerd Kerkboek Gez.161: 1.2.3.4 [Heer, U bent mijn leven]
Collecte
Zingen: Gereformeerd Kerkboek Gez.160: 1.2 [Groot is uw trouw, Heer]
Zegen