Heb jij een vol leven of een leeg leven? Kijk eens diep in je hart. Ben je vanuit leegte en gemis aan het rennen en draven of ken je vrede en rust? Wat wil je als je leven leeg is? Wil je alleen maar doorhollen? Of verlang je naar volheid, vrede en rust?
Preek over Jeremia 2
Gemeente waar Jezus zoveel van houdt, gasten, luisteraars,
Ik begin met de jongens en meisjes van groep 5 t/m 8 van de basisschool. Kom maar naar voren.
Jongens en meisjes, ik heb een boek bij me dat je misschien kent van toen je nog een stukje jonger was dan nu. Misschien is het jou wel voorgelezen. Of heb je er in zitten bladeren. Veel grote mensen vinden dit ook nog een leuk boek. Het heeft een mooie vorm en een leuk verhaal. Het verhaal van dit boek past bij de preek. Daarom heb ik het meegenomen.
Het boek gaat over een rups. Wat is een rups? [Een rups is een beest dat later een vlinder wordt. Sommige mensen vinden rupsen vies, maar rupsen kunnen ook heel mooi zijn, en er komen vaak prachtige vlinders uit.]
Wat doet een rups? [Een rups eet. Een rups bestaat om te eten. Als het goed is eet hij dag en nacht door. Een paar keer vervelt hij. En dan eet hij weer verder. Tot hij helemaal vol zit.]
Kijk maar eens in het boek. [laten zien en doorbladeren, door het verhaal]
Waarom heet dit boek: Rupsje Nooitgenoeg? [Omdat een rups alleen maar bezig is met eten. Het lijkt of hij nooit genoeg heeft.]
Klopt het dat een rups nooit genoeg heeft? [Uiteindelijk heeft hij wel genoeg. Dat moment komt altijd.]
Weet je wat er dan gebeurt? [Dan gaat hij verpoppen. En pas daarna wordt hij een vlinder.]
Als je naar ons als mensen kijkt: zijn er ook dingen waar wij als mensen nooit genoeg van kunnen krijgen? Weet je daar voorbeelden van? [van computergames, geld, of eten, of aandacht] Misschien ken je dat ook wel van jezelf: ik wil altijd meer, het moet steeds duurder, en zulk soort dingen.
Ooit heeft een rups wel genoeg. Dan stopt hij met eten. Maar bij mensen kun je soms denken: het lijkt wel of zij echt nooit genoeg hebben. Ze zijn zo ontevreden. Ze blijven maar meer willen.
Toch kunnen mensen ook leren tevreden te zijn en genoeg te hebben. Hoe dat kan daar gaat de preek over. Ga maar zitten en luister maar.
Thema: WIE GOD VERLAAT HEEFT NOOIT GENOEG.
1 God klaagt zijn volk aan.
2 God wijst zijn volk terecht.
3 God wil zijn volk terug.
–
Wie God verlaat heeft nooit genoeg.
1 GOD KLAAGT ZIJN VOLK AAN.
Wanneer heb je genoeg? Is er wel genoeg? Is er ook genoeg voor mij? Toen de Yezidi’s in Irak de berg Sindjar verlieten hadden veel van hen dagenlang geen of nauwelijks eten en drinken gehad. Kinderen waren daardoor getraumatiseerd. Een meisje klemde een pakket met drinkpakjes stevig vast. Zo erg had ze geleden onder de dorst. Dat wou ze nooit weer meemaken.
Logisch, wij hebben toch eten en drinken nodig? Als we te lang niet eten en drinken, dan gaan we dood. Een mens kan niet zonder eten en drinken. God heeft ons als mensen gemaakt. God heeft ons gemaakt met behoeften. Behoeften zijn niet verkeerd. Ze horen bij ons. Denk aan voeding, aandacht, bevestiging, samenzijn, aanraking, bemoediging. Dat zijn voorbeelden van behoeften die God ons gegeven heeft. Het is goed om te zoeken naar vervulling van die behoeften. Als je dat niet doet dan ga je dood. In elk geval figuurlijk, maar het kan ook letterlijk.
Wanneer heb je genoeg? Alle mensen zijn op zoek naar genoeg. En nu wil God de Heer ons iets leren. Hij heeft jou niet alleen gemáákt, Hij zórgt ook voor jou. Hij kent jouw behoeften. Hij weet wat jij nodig hebt. En Hij zegt: Kom bij Mij. Alleen bij Mij vind je genoeg! Zelfs meer dan genoeg, zodat je ook nog kunt uitdelen aan anderen.
Zo is God. God wilde dat ook aan de mensen op aarde laten zien. God zei: Ik ga één volk maken waar Ik Mij speciaal aan verbind, die geef Ik Mijzelf en al mijn liefde en trouw en gaven, dan kunnen zij en alle andere volken op aarde zien dat als je genoeg wilt hebben je bij Mij moet zijn. Via dit ene volk wil Ik ze leren om allemáál bij Mij te komen. Ik ben de bron die nooit opdroogt. Ik heb meer dan genoeg voor iedereen.
En zo deed God. God maakte een volk waar Hij zich aan verbond. Hij zei: “Ik houd van jou. Kom, volg Mij. Bij niemand zul je het beter krijgen.”
Het mooie is: Gods volk zei ja. God riep en zij volgden Hem. Met vallen en opstaan, maar ze kwamen. God zegt: “Ik weet nog hoe je me liefhad in je jeugd, van mij hield als mijn bruid.” Dat hele volk van de Israëlieten, toen God hen bevrijdde uit Egypte. Daar waren ze slaven geweest en moesten ze dwangarbeid verrichten. God leidde hen door de woestijn. Geen mens kan daar wonen, maar zij wel, want God zorgde voor hen. Toen bracht God hen naar een nieuw land, Kanaän. Daar liet Hij hen wonen. Daar konden ze het land bewerken en aan visserij doen. God zelf was in hun midden. Ze hadden werkelijk alles wat ze nodig hadden. Echt meer dan genoeg.
Je zou zeggen: eind goed, al goed. Maar het gekke was: de klad kwam er in. In hun relatie. Dat lag niet aan God de Heer. God hield van hen. Daar had Hij voor gekozen en daar bleef Hij bij. God zorgde voor hen. Hij wilde zich aan hen geven en alles voor hen zijn. Maar Gods volk veranderde. Toen ze eenmaal in Kanaän waren zagen zij dat de volken van Kanaän andere goden vereerden. En dat zij zeiden: “Deze goden geven ons eten en drinken en vruchtbaarheid. Jullie hebben toch ook behoeften en verlangens? Daarvoor moet je bij onze goden zijn.”
Toen vergat Gods volk de Heer hun God. Alles wat ze van God gekregen hadden, daar dachten ze niet meer aan. Hoe ze ja hadden gezegd tegen God, dat hadden ze uit hun geheugen gewist. Hoe gelukkig ze waren bij God. Ze lieten God gewoon vallen. Dat deden ze omdat ze in plaats van God liever die andere goden hadden.
Maar God zegt: Ga naar de Griekse eilanden en naar Kedar, dat is van het westen tot het oosten: geen enkel volk op aarde ruilt zijn goden in voor andere.
En God zegt: “Ze hebben Mij de bron van levend water verlaten en zelf lekke waterbakken uitgehakt.” God verlaten is ondenkbaar. Maar dan zeggen ze niet ‘waren we maar dood’ of zo, maar dan komt het tweede, dat ze het zelf gaan proberen. Met zelfgemaakte goden. Hoezo mensje, haal je dat in jouw hoofd? Wou je God imiteren dan? Denk jij dat jij de zon kunt laten schijnen over deze aarde en haar warmte kunt geven? Denk jij dat jij de gewassen kunt laten groeien? Denk jij dat jij regen kunt geven voor groei van het graan? Oh, jij denkt het niet, maar je denkt dat je daar betere goden voor hebt? Maar zij zijn niks en kunnen niks. Ken je je geschiedenis dan niet? Alleen bij God de Heer vind je genoeg.
–
Wie God verlaat heeft nooit genoeg.
2 GOD WIJST ZIJN VOLK TERECHT.
Ken je Psalm 23? “De Heer is mijn Herder, het ontbreekt mij aan niets. Hij laat mij rusten in groene weiden en voert mij naar vredig water, hij geeft mij nieuwe kracht… Al gaat mijn weg door een donker dal, ik vrees geen gevaar, want U bent bij mij… U zalft mijn hoofd met olie, mijn beker vloeit over.”
Bij God vind je alles wat je nodig hebt om mens te zijn en te leven. Maar blijkbaar kunnen wij als mensen dat ook heel anders ervaren. Er zijn zoveel mensen die zeggen dat je bij God slecht af bent. Heb jij dat ook wel eens? Als mensen van God zeggen: “Je mag niks en je moet van alles”, geef jij ze dan in jouw hart gelijk?
In de tijd van Jeremia zegt Gods eigen volk Juda: “Wil je een vervuld leven en wil je genoeg, dan moet je niet bij God zijn. God knijpt je alleen maar af.” Kijk maar in vers 20. Daar staat: “Je brak je juk steeds weer in stukken, rukte je riemen los en zei: “Ik wil niet dienstbaar zijn.”
En nu is de vraag: Hoe zit het echt? God zegt dat je alleen bij Hem genoeg vindt. Dat je los van Hem alleen maar tekort zult komen. Maar Gods volk draait dat precies om: Bij God vind je geen vervulling, je moet bij anderen zijn. Overal kun je genoeg vinden in de wereld, behalve bij God.
Wie heeft gelijk? Dat ontdek je als je Jeremia 2 leest. God houdt zijn volk de spiegel voor. Jij zegt dat je zonder Mij kunt leven en dat je los van Mij vrede vindt, maar als Ik naar jouw leven kijk, dan zie Ik dat het niet zo werkt. Die spiegel houdt God zijn volk voor op drie gebieden: hun politieke keuzes, hun religieuze keuzes en hun maatschappelijke keuzes.
Van de voorbeelden die God noemt via zijn profeet Jeremia kunnen wij ook leren voor ons vandaag. Ook als jij los van God gaat leven zal in jouw léven te merken zijn dat je juist niet genoeg hebt, maar tekort. Kijk maar mee.
1/ Door zijn politieke keuzes komt Juda tekort.
Juda is een klein landje. Ze zijn bang voor het rijk van Babylon dat in opkomst is. Maar dan gaan ze niet naar de Heer. Die wilden ze niet, weet je nog. Nee, dan gaan ze naar Egypte. Ze maken zich afhankelijk van andere volken. Maar God wijst op Memfis en Dafne. Dat zijn twee steden in Egypte. God zegt: “Zij stropen je heuvels kaal.” Juist degene van wie ze redding en vrijheid verwachten, die plukken hen kaal. Juda dacht: zij helpen ons, nu blijven we vrij, maar ze werden juist slaaf van Egypte.
Hadden ze maar op God vertrouwd. God had hen toch uit de slavernij van Egypte bevrijd? Hoe konden ze dat nu vergeten? Later werd Jeruzalem belegerd door koning Sanherib van Assyrië. In die tijd was Hizkia koning van Juda. Hij vertrouwde wel op God. Hij ging naar God voor hulp en toen maakte God een einde aan de omsingeling van Jeruzalem. -Juda had kunnen weten: wij hebben Egypte helemaal niet nodig. Aan God hebben we genoeg. Hij maakt vrij. Maar juist door naar anderen te gaan maakt Juda zichzelf onvrij.
2 Door zijn religieuze keuzes komt Juda tekort.
God heeft mensen gemaakt met behoeften. Wij kunnen niet zonder vervulling daarvan. Maar waar vind je vervulling, vrede en rust? Veel mensen zijn daar naar op zoek. In ons land is het in en je kunt er veel literatuur over vinden vanuit allerlei stromingen. De Bijbel zegt dat alleen God de Heer ons mensen vervulling kan geven. Maar Juda zocht het overal behálve bij God. Wat er toen gebeurde laat zien wie gelijk heeft.
Kijk eens in de spiegel: vers 23-25: Juda is een rusteloze kameel, die hitsig heen en weer rent, een wilde ezelin, thuis in de woestijn, die elke ezel ruikt, tochtig als ze is. Wie kan haar drift aan banden leggen? Juda loopt haar voeten stuk en haar dorst wordt nooit gelest.
Zie je het? Als Juda mét God leeft dan vindt ze vrede en rust. Maar zodra Juda lós van God gaat leven wordt het leven rennen en draven, één grote haast en nooit meer rust.
Vind je het gek? Als je niet aan God de Heer wilt, waar moet je het dan zoeken? Je zult buiten Hem om nergens vrede vinden, en dus blijf je jagen: achter andere goden aan. Bij God vind je volheid, buiten God vind je leegte. Los van God loop je achter lege dingen aan! God noemt andere goden nietsen, lege dingen. In de tijd van Jeremia waren dat Baäls, ze maakten van vruchtbaarheid en seks een afgod, maar je kunt ook denken aan andere dingen die je achterna loopt: de waan van de dag, hypes, aanzien en eer, macht en prestige, bijvoorbeeld.
Heb jij ook zulke dingen waar je al je tijd en energie in stopt? Kijk dan eens naar je leven. Vind je daar echt vervulling bij? *Word je leven voller als je de hele dag achter e-bay zit? Word je daar gelukkig van? *Kun jij niet zonder porno? Kijk dan eens diep in je hart: is het daar vol of is het daar leeg? Heb je rust gevonden of leef je gejaagd? *Of denk aan aandacht. Ben jij alsmaar wanhopig op zoek naar aandacht? Heb je vrede in je hart of onvrede?
3 Ook door zijn maatschappelijke keuzes komt Juda tekort.
Als ik niet aan God de Heer wil die mij redt en voor mij zorgt, dan denk ik dat ik mezelf moet redden en voor mezelf moet zorgen. Dan leef ik niet vanuit wat ik heb gekregen, maar vanuit mijn gemis. Maar wie is dan veilig bij mij? Als ik leef vanuit mij gemis, dan is ieder ander die ik tegenkom een kandidaat om mijn gemis te vervullen.
Zo ging het ook bij Juda. Als ze God de Heer verlaten wordt hun leven leeg. Maar omdat ze toch ergens volheid moeten zoeken halen ze dat bij elkaar. Jeremia 2,34 zegt: “Je kleren zijn besmeurd met het bloed van de arme, onschuldige mensen.”
Als je God verlaat, dan werkt dat ook in je leven in de samenleving door. Vanuit de leegte gaan we leven op de manier van: ik eerst, als ik maar aan mijn trekken kom, ik leef ten koste van jou. We scheppen ruimte voor jaloezie, pochen en uitbuiting. De tegenstellingen tussen mensen zullen toenemen. Bijvoorbeeld tussen rijk en arm. En je moet niet verbaasd zijn als er dan vanuit diepe lagen van onvrede in de samenleving stevige rellen komen.
Hoe zit dat bij jou? Ken jij God? Heb je van zijn volheid geproefd? Weet je uit ervaring dat je genoeg hebt bij Hem? Of leef je ontevreden? Als Rupsje Nooitgenoeg?… Kijk eens in je leven. *Schep jij naar anderen op over wat jij allemaal hebt en wat je kunt? Waar heb je dat voor nodig? Kom je iets tekort of zo? *Of ben jij jaloers? Als je jaloers bent, ben je dan vrij? *Kun je andere mensen alleen als jouw concurrenten zien? Wees eens eerlijk: word je daar gelukkig van of ben je dan diep van binnen ongelukkig?
God zegt dat je alleen bij Hem genoeg vindt. Dat je los van Hem alleen maar tekort zult komen. Maar Gods volk draait dat precies om: Bij God vind je geen vervulling, je moet bij anderen zijn. Overal kun je genoeg vinden in de wereld, behalve bij God. En Jezus.
Wie heeft gelijk? Jeremia 2 geeft een duidelijk antwoord: als je los van God gaat leven zal in jouw leven te merken zijn dat je juist niet genoeg hebt, maar tekort. Je blijft hollen.
–
Wie God verlaat heeft nooit genoeg.
3 GOD WIL ZIJN VOLK TERUG.
In Jeremia 2 proef je de pijn van God. Hij heeft zijn volk geroepen en zich aan hen verbonden vol liefde en trouw. Hij wil zichzelf aan hen geven en alles voor hen zijn. Maar zij hebben Hem verlaten. God ziet met lede ogen aan hoe leeg ons leven wordt als wij Hem verlaten.
Waarom vertelt God dit allemaal? Dat heeft maar één reden. God wil zijn volk terug. God wil niet dat de mensen die Hij gemaakt heeft onvervuld blijven. Dat ze gaan jagen en nooit genoeg hebben, en elkaar uitmelken, en nooit vrede vinden. Daar heeft God de mens niet voor gemaakt. God wil hen terug bij zich zodat HIJ hen weer kan vervullen en zodat ze weer echt gelukkig zijn. Na Jeremia 2 komt Jeremia 3. Daar roept God door zijn profeet Jeremia zijn volk op: “Kom terug!”
Maar dan heeft de spiegel van Jeremia 2 een bedoeling. In die spiegel laat God zien hoe leeg het leven is zonder Hem. Gods bedoeling is dat wij Hem weer zoeken en dat ons leven weer vol wordt. Dat Hij zijn liefde weer aan ons kwijt kan. Dat Hij zijn geluk niet op kan bij ons, en dat wij ons geluk niet op kunnen bij Hem. Dat wij dat geluk uitstralen, zodat ook andere mensen gaan verlangen naar Hem en bij Hem vrede vinden.
Jij hebt toch ook verlangens en behoeften? Wat wil je? Wil je opgejaagd leven en nooit genoeg hebben en ten koste van anderen leven? Of wil je rust vinden voor je ziel, tevreden zijn en een zegen voor anderen zijn? Diep in je hart weet je toch dat je gemaakt bent voor dat laatste? Ga dan naar degene die jou gemaakt heeft. Naar God de Heer. Alleen Hij die jou gemaakt heeft kan jouw je echte bestemming geven. Wie God verlaat heeft nooit genoeg. De keerzijde is Gods goede nieuws: wie God zoekt zal vinden en heeft nooit meer tekort!
Wie God verlaat heeft nooit genoeg. Wie God zoekt heeft nooit tekort. Het duidelijkst zie je dat bij Jezus. Jezus is Gods Zoon. Hij is God altijd trouw. Elke keer zocht Hij God zijn Vader weer op. Dat was geen last voor Hem. Daar werd Hij het meest gelukkig van. Aan Jezus zie je hoe God een mens bedoeld heeft: als kind van God, van wie God zielsveel houdt, die het heerlijk vindt om bij Vader te zijn, die vrede vindt bij God, God is zijn grootste geluk, die helemaal vol is van God, en die zo leeft. Wat je ook in je leven mist, als God je leven vult dan heb je echt genoeg, meer dan genoeg, én je kunt uitdelen en uitdelen en er is nog steeds genoeg. God gaf daarvoor Jezus. Jezus zegt: “Kom bij Mij. Alleen Ik kan jouw diepe dorst lessen.”
Dat wil God ook aan jou en mij geven. Dat heeft Jézus voor ons verdiend! Jezus verliet de hemel bij God en maakte zichzelf leeg. Dat deed Hij om jou weer vol te maken. Hij nam de leegte in die wij gekozen hadden. Zo verdiende Hij voor ons weer een plek bij zijn Vader thuis in de volheid van God. Met alle liefdevolle aandacht en zorg van de Allerhoogste als jouw hemelse Vader. Wij hébben alle aandacht al!… En Hij geeft ons aan elkaar als nieuwe familie om dat samen te proeven. En Hij stuurt ons de wereld in met zijn goede nieuws.
Wie God verlaat heeft nooit genoeg. Wie God zoekt heeft nooit tekort. Als je goed geluisterd hebt, dan heb je gehoord dat dat geen welvaartsevangelie is. Wij denken bij genoeg en tekort vaak in de eerste plek aan materiële dingen. Maar wil je echt begrijpen wat genoeg en tekort is, kijk dan verder. Zie achter de goede gaven van dit leven vooral de Gever ervan. Hoe meer je Hem ziet, hoe voller je leven wordt!
Jezus’ grootste geluk was God zelf. Een psalmdichter zegt: “Heer, verzadig mij met uw beeld.”
Ga jij wel eens naar God toe? Kun jij ook stil worden bij Hem? Dat je niks moet en wilt, maar alleen maar bij Hem bent? God is de volheid zelf. Hij is de allermooiste. Als je stil wordt bij Hem, dan valt heel je opgejaagde leven stil. Hoe meer je zijn volheid tot je door laat dringen, des te meer vrede je vindt. Vanuit dat zijn bij Hem stuurt God jou en ons de wereld in. Om zijn licht uit te stralen. Zodat ook andere mensen iets gaan proeven van Hem. En Hem hun diepe behoeften laten vervullen.
Amen
Liturgie morgendienst:
Votum en groet
Zingen: Geref.kerkboek Ps.23: 1.2.3 Bij God is altijd genoeg.
Wet
Zingen: Liedboek Gez.78: 1.2.3.4 Alleen wanneer we verbonden zijn aan Jezus kan ons leven vruchtbaar zijn.
Gebed
Lezen: Jeremia 2 God klaagt zijn volk aan voor hun ontrouw.
Zingen: Geref.kerkboek Ps.32: 5 Verlaat God niet, maar vertrouw op Hem.
Tekst: Jeremia 2
Preek
Luisterlied: Herstel mijn eerste liefde (luisterlied) https://www.youtube.com/watch?v=7VqhoSezCNE
Dankgebed en voorbede
Collecte
Zingen: Niemand is als U! Geref.kerkboek Gez.165
Zegen