Wij en Gods plan met deze wereld? (Exodus 2,1-10)

Geloof jij nog dat God een plan heeft voor deze wereld? Er is zoveel oorlog en geweld. Mensen worden kapot gemaakt. Je bent hier je leven niet zeker. Maar God heeft een kerk op aarde gezet met mensen die op Hem vertrouwen. Kleine mensjes. God wil hen gebruiken voor zijn grote plan. Ook jou! Hoe is het mogelijk?

Preek over Exodus 2,1-10

Gemeente waar Jezus zoveel van houdt, gasten, luisteraars,

In de zomer een jaar geleden stond de wereld in brand. *Een vliegtuig met Nederlanders werd boven de Oekraïne neergeschoten. Alle inzittenden kwamen om het leven. *Een bepaalde groep moslims stichtte een eigen staat, de Islamitische Staat. Wie zich niet naar hen schikte verjoegen ze of maakten ze dood. Vaak op gruwelijke manieren.

Dat was een jaar geleden. Intussen is de wereld er niet beter op geworden. Er worden nog steeds aanslagen gepleegd. Onschuldige mensen vermoord. Wreedheden gaan onverminderd door.

Je kunt je afvragen: Hoe kun je nu leven in deze wereld? Je bent hier je leven niet zeker. Als wij dit meemaken, wat moeten onze kinderen dan wel niet meemaken? Soms vragen mensen zich af: Als het zo erg is en alleen maar erger wordt, moeten we dan maar geen kinderen meer krijgen? Zo’n toekomst wil je toch niet voor hen?

Moeten we dan maar geen kinderen meer krijgen? In de tijd van Israël in Egypte werden alle babyjongetjes vermoord. Door ze in de Nijl te gooien. Dan verdronken ze. Dat wil je toch niet meemaken? Moeten we dan maar geen kinderen meer krijgen?… Stel dat zij dat toen gezegd hadden. Dan was er ook geen Mozes geboren. Maar hoe zou het dan komen met wat God aan zijn volk had beloofd? God werkt aan zijn plan voor zijn volk en de mensheid en de aarde. Daar wil Hij mensen voor gebruiken. Mensen die op Hem vertrouwen.

Goddank, er is geloofsvertrouwen, daar onder Gods volk in het slavenhuis van Egypte. Dat geloof is een cadeau van God. Door dat geloofsvertrouwen heen werkt God verder aan zijn plan.

Onderwerp: GOD STELT DE TOEKOMST VAN ZIJN VOLK VEILIG ONDANKS HET BEVEL TOT KINDERMOORD. We volgen de geschiedenis op de voet.
1 Hij geeft een zoon.
2 Hij geeft geloof.
3 Hij geeft een plan en spaart de zoon.
4 Hij geeft geloofsopvoeding.
5 Hij geeft een naam.

God stelt de toekomst van zijn volk veilig ondanks het bevel tot kindermoord.
1 HIJ GEEFT EEN ZOON.

Farao gaf aan heel zijn volk het bevel om alle Hebreeuwse jongens die geboren werden in de Nijl te gooien; de meisjes mochten in leven blijven. In die tijd en cultuur waren zonen belangrijk voor het in stand houden van de naam en het bezit van de familie. Het zijn ook de zonen die meevechten in het leger als een volk soldaten zoekt. Farao wil de naam van Gods volk uitwissen. Hij pakt de zonen. Zo wil hij hun naam en hun kracht breken.

Hoe zou jij daarop reageren als je hoorde bij die groep Hebreeërs? Moeten we dan maar niet meer trouwen en kinderen verwekken? Wat een spannende zwangerschappen: wordt het een jongen of een meisje? Als het een jongen is dan staat één ding vast: dan maken ze hem dood! Dat wil je toch niet meemaken? Dat ze jouw kind pakken? Waar je negen maanden vol liefde naar hebt uitgezien? En dat ze het in het water gooien om het daarin te laten verdrinken? Als je weet dat dat gaat gebeuren bij alle jongensbaby’s, dan begin je er toch niet meer aan?

Maar kijk: Farao kan de zonen van Israël uitroeien, maar niet de liefde van een man en vrouw. En hun verlangen naar een kind. Zijn dat oerdriften van mensen? Het is veel positiever: God zelf heeft het in hen gelegd toen Hij hen maakte. Hij zegende hen en Hij zei: “Wees vruchtbaar, word talrijk en vervul de aarde.”
En kijk: hier zijn een man en een vrouw door God aan elkaar gegeven die trouwen en kinderen ontvangen. Gehoorzamen die beide ouders hun natuur? Het blijken gelóvige ouders. Ze vertrouwen op God. Ze werken graag mee aan zijn plan met de mensen op aarde. De vrouw wordt zwanger en baart een zoon.

Hebben wij nog weet van Gods plannen voor deze aarde en de mensen die er op wonen? Trouwen en kinderen krijgen worden steeds meer uitgesteld. Maar vergeet nooit Gods begin en Gods doel. Een partner krijgen en kinderen krijgen is geen automatisme. Maar áls je ze ontvangt, ontvang ze dan in geloof en stel je in dienst van God en zijn plan met de wereld.

God stelt de toekomst van zijn volk veilig ondanks het bevel tot kindermoord.
2 HIJ GEEFT GELOOF.

De vrouw wordt zwanger en baart een zoon. Later blijkt dat ze samen al eerder kinderen hadden gekregen. Blijkbaar is Mozes de eerste die geboren wordt nadat de farao zijn moordbevel heeft gegeven. Wij bouwen mee aan de mensheid op aarde. Maar wat doen we straks als het een jongetje wordt? Zijn ouders doen dit: drie maanden houden ze hun zoontje verborgen.

Er staat ook bij wat de reden is dat ze dit doen. De moeder zag hoe mooi het kind was en toen hield ze hem drie maanden verborgen. Maar ouders vinden hun eigen kind toch altijd mooi? Het is je liefste bezit! Oké, er is verschil tussen baby’s, maar moet dit nu de reden zijn? Dan is het goed om te weten wat hier letterlijk staat. Er staat letterlijk als reden: “Ze zag hoe goed het kind was.”

Als je hiervóór het boek Genesis hebt gelezen, en je herinnert je hoe daar geschreven werd over Gods werk, dan gaat er nu een lampje branden. Zij zag hoe goed het was. Die uitdrukking doet denken aan Gods scheppingswerk in Genesis 1. Als God de hemel en de aarde schept, dan lezen we na elke dag precies dezelfde woorden: “God zag hoe goed het was.”

Deze moeder en haar man geloven in God. Ze krijgen een zoon. Maar ze zeggen niet: “Oh nee, het is een zoon, wat komt dat slecht uit. Was het maar een meisje, dan hadden we haar kunnen houden.” Farao ziet het als iets slechts als Gods volk zonen krijgt. Maar zij kijken door de ogen van God en zien hoe goed het is! Zij zien in deze jongen de hand van God de Schepper!

Dat is de reden dat ze hem drie maanden verborgen houden… ‘Stt, daar komt iemand aan. Vlug stop hem weg… Nee hè, daar is een Egyptenaar, gauw een speen, zodat hij stil is.’… Drie maanden stress. Hoe houden ze dat vol? Dat vertelt Hebreeën 11,23: “Door hun gelóóf konden Mozes’ ouders hem na zijn geboorte drie maanden verborgen houden. Ze vonden hun kind erg mooi en waren niet bang voor het bevel van de koning.”

Hebreeën 11 laat een diepere laag zien. Een stuk van het gebeuren áchter het gebeuren. Deze ouders gehoorzamen niet maar de wens om te leven. En om het leven voor hun kinderen te zoeken. Zij geloven in degene die ons en ons leven geschapen heeft. Ze vertrouwen op God. Ze hebben meer ontzag voor God de Heer dan voor de koning van Egypte. In het land Egypte wordt God de Heer, Jahwe, niet erkend. Gods eigen volk heeft daar ook de goden van Egypte gediend. Maar dit echtpaar is trouw aan de Heer. Goddank, zijn ze er nog: zulke getrouwen. God leerde hen vertrouwen. Dat vertrouwen bepaalt wat ze doen. God gebruikt het in zijn plan voor zijn volk en de wereld.

In onze samenleving brokkelen geloof en kerkgemeenschappen steeds meer af. Steeds meer mensen weten niet van God en Jezus of willen niet van God weten. Als wij maar trouw zijn aan de Heer. Dan kan God ons, kleine mensen, gebruiken in zijn grote plan.

God stelt de toekomst van zijn volk veilig ondanks het bevel tot kindermoord.
3 HIJ GEEFT EEN PLAN EN SPAART DE ZOON.

De moeder kan haar kind niet langer verborgen houden. Vader is overdag aan het werk. Drie maanden ging het goed. Nu kan het niet meer. Maar God heeft hen tijdens die maanden een plan in het hart gegeven. Moeder neemt een mand van papyrus en bestrijkt die met pek en teer. De mannen moesten de steden Pitom en Raämses bouwen, weet je nog wel? Daar haalden ze dat pek en die teer vandaan. Met pek en teer maakt ze het mandje waterdicht.

Misschien herinner je je de geschiedenis van Noach en de ark. Er loopt een lijn van dit mandje naar de ark. De Bijbel gebruikt voor die beide precies hetzelfde woord dat nergens anders in de Bijbel wordt gebruikt. Voor ark staat kist. Voor het mandje staat ook kist. Daarmee legt de Bijbel een overeenkomst: Via het sparen van Noach en zijn gezin in de ark geeft God de mensheid weer toekomst. Via het sparen van Mozes in de mand geeft God zijn volk weer toekomst.

Als het mandje droog is legt de moeder het kind er in. Dan zet ze het mandje tussen het riet, in de rivier de Nijl. Haar dochter is nog jong. Zij houdt een oogje in het zeil. Het valt minder op als daar een kind speelt dan dat er een volwassene staat te kijken.

Even later komt de dochter van de farao om daar te baden. Zouden ze dat geweten hebben? Het ligt voor de hand dat de dochter van de farao een vaste tijd en plek heeft om te gaan baden. Maar dan hebben de ouders expres deze plek en deze tijd uitgekozen. Ze willen juist dat de dochter van de farao hem vindt. Dat lijkt wel heel riskant. Toch is het eigenlijk heel slim. Als een Egyptische man de baby had gevonden had hij hem meteen in de Nijl gegooid. Als een willekeurige Egyptische vrouw hem had gevonden had ze nog zoveel medelijden met hem kunnen hebben, maar wie kan en durft tegen het bevel van de farao in te gaan? De enige die tegen het bevel van de koning in kan gaan dat is zijn eigen dochter!
En misschien dachten de ouders van tevoren daar wel bij: zij zal toch ook een moederhart in haar lijf hebben?

De dochter van de farao gaat baden en ziet het mandje. Ze stuurt haar persoonlijke dienares die bij haar is om het te halen. Het mandje is afgesloten. Zelf doet de prinses het mandje open. Kijk nou zeg. Het is een klein kind. Een jongetje. Ach, het is aan het huilen!
Ze krijgt medelijden met het jongetje. Het moederhart dat God haar heeft gegeven speelt op. Het woord voor medelijden dat hier gebruikt wordt kun je ook vertalen met ‘sparen’. Met dat ze medelijden voelt is het besluit gevallen dat ze hem wil sparen. Ook al beseft ze heel goed dat dit een Hebreeuws kind is. Maar haar medelijden wint het.

Dan komt de zus van het jongetje naar voren. “Zal ik voor u een van de Hebreeuwse vrouwen gaan halen die het kind voor u de borst kan geven?” De prinses gaat akkoord.

Het gevaar is geweken! Alle zonen van Israël moeten sterven. Maar God is hen niet vergeten. God spaart er één. Door die ene zal God later het hele volk bevrijden! Ook hier ligt een Bijbelse lijn. Naar Jezus! *Israëls zonen worden gedood op bevel van farao. God spaart Mozes. *Bethlehems zonen worden gedood op bevel van die andere koning, Herodes. God spaart Jezus (Mt.2,13-18). -Toch is er een verschil: Mozes mag verder leven om te leiden met een korte ei. Jezus zal verder leven om te lijden met lange ij! In Bethlehem is Hij de enige die overleeft, maar straks zal Hij als enige voor het volk sterven, opdat zij leven.

Terug naar Exodus 1. Deze ene jongen wordt gespaard. Is dat plan van deze ouders nu alleen gebaseerd op menselijke slimheid? Of is het gewoon een reuzegok? Nee, God de Heer gaf hen dit plan in hun hart. Het is God zelf die zorgt dat hun zoon gespaard wordt. Dat is omdat God zelf een plan heeft en daarmee door wil gaan. Hij wil van dit volk een groot volk maken en hen brengen naar een land dat Hij aan hun voorouders heeft beloofd. Hij wil mee door hen alle mensen op aarde zegenen. Bij zijn plan gebruikt God de slimheid en de handigheid van deze vader en moeder. God gebruikt de omstandigheid dat er pek en teer voorhanden is waar het kistje waterdicht mee gemaakt kan worden. God gebruikt het menselijk gevoel van een moederhart dat Hij geschapen heeft.

God zelf heeft een plan. Dat grote plan van God, daar wil Hij deze kleine jongen in gebruiken. Jij hebt geen buitengewone en heel opvallende gaven nodig om iets te kunnen betekenen in Gods plan. God wil jou gebruiken, gewoon op de plek waar Hij jou heeft gezet en met de mogelijkheden en de middelen die Hij jou heeft gegeven. Geef je daarmee aan Hem.

God stelt de toekomst van zijn volk veilig ondanks het bevel tot kindermoord.
4 HIJ GEEFT GELOOFSOPVOEDING.

Het meisje haalt de moeder van het kind. Voor de dochter van de farao is het gewoon een van de Hebreeuwse vrouwen. Zij weet niks van hun plan en Gods plan. Zij weet niet dat dit de zus is en de moeder van het kind. Ze geeft hen het kind mee om het te voeden. Zolang hij de borst krijgt zal hij in dat gezin wonen.

Zo komt Mozes terug bij zijn vader en moeder in zijn ouderlijk huis. Weet je nog dat zijn ouders op God vertrouwden? Dan mag je ook hiervan uitgaan: Als gelovige ouders voedden zij hun kinderen op in het ontzag voor de Heer. Zo doen ze ook met Mozes.

De borstvoeding duurde in die tijd zo’n drie tot vier jaar. Die jaren zijn de belangrijkste jaren zijn voor de ontwikkeling van een kind! In je eerste vier levensjaren wordt je gevormd voor de rest van je leven!

Bij Mozes zul je dat ook merken. Zijn geloofsopvoeding heeft niemand kunnen uitwissen. Zelfs alle jaren daarna aan het hof van Egypte hebben dat begin niet ongedaan kunnen maken. Volgens Stefanus in Handelingen 7 verbleef Mozes tot zijn 40e levensjaar aan het hof. De eerste vier jaar van zijn leven waren sterker dan de 36 jaar erna. Mozes is door de prinses aangenomen als haar eigen zoon. Hij werd opgevoed in alle wijsheid van Egypte. Dat is trouwens ook de leiding van God. Zo maakt God Mozes geschikt om later zijn volk te leiden. Op kosten van de farao. Maar God laat eerst de basis leggen via de geloofsopvoeding thuis.

Denk dan eens aan de geloofsopvoeding die wij onze kinderen geven? Hoeveel waarde hecht jij daar aan? Als jullie kinderen hebben gekregen: Laten jullie de geloofsopvoeding van jullie kinderen over aan de school of de kerk? Of begin je waar het hoort te beginnen: bij je zelf in jullie gezin?
Daarbij komt: de eerste jaren zijn het belangrijkst. Dat Mozes de eerste jaren thuis kon zijn was wezenlijk voor later. Gunnen wij onze kinderen ook die plek? Of zetten wij ze juist de eerste vier levensjaren uit huis in een kinderdagverblijf of bij pake en beppe (opa en oma)? Maar zij hebben jullie als ouders nodig. Dat jullie zelf hen dan voorgaan in leven met de Heer. Die basis kan niemand uitwissen.

God stelt de toekomst van zijn volk veilig ondanks het bevel tot kindermoord.
5 HIJ GEEFT EEN NAAM.

Als het kind van de borst af is, dan brengt zijn moeder hem naar de dochter van de farao. De dochter van de farao weet nog steeds niet dat zij de moeder is. Zijn moeder doet dan afstand van haar zoon. Zij weet het zelf natuurlijk wel!
Zal ze nu haar geloof kwijt raken en de moed opgeven?
Maar nee, ze vertrouwde toch op God? In die lijn mag je verwachten dat ze haar zoon met veel vertrouwen in God aan de prinses heeft afgestaan. Zelfs als dat betekent dat haar zoon nu een plek krijgt aan het heidense hof, met al die andere goden dan de Heer van hemel en aarde. Maar zij vertrouwt: God zal hem bewaren en sturen op zijn tijd.

Als de moeder met de jongen bij haar komt, dan neemt de dochter van de farao hem aan als haar zoon. Op dat moment geeft ze hem een naam. Ze noemt hem Mozes. Mozes is een Egyptische naam. Die naam betekent: zoon. Denk aan de naam Thoetmoses. Dat betekent ‘zoon van Thoet’.

Maar er is nog iets. In het Hebreeuws heeft de naam Mozes de klank van een werkwoord dat ‘er uit trekken’ of ‘uit het water trekken’ betekent. Waarschijnlijk sprak de dochter van de farao zelf geen Hebreeuws. Zij dacht bij de naam aan de Egyptische naam Mozes. Maar de Hebreeërs hebben vroeg of laat in die naam gehoord: uit het water trekken.

Zie je de goddelijke humor of ironie? *Farao wil alle Israëlitische zonen dood hebben, maar zijn eigen dochter spaart er één. Ze betaalt zelfs voor zijn voeding en zijn opvoeding aan het hof. *Farao’s dochter noemt hem ‘zoon’. In de bedoeling: dit is een zoon voor mij. Maar later zal blijken: deze zoon heeft alles te maken met ‘uittrekken’. Hij is volgens Gods plan uit het water getrokken door de prinses. Hij zal volgens Gods plan Gods volk doen uittrekken uit Egypte! Zonder dat zij het beseft laat God de prinses al een link leggen naar de rol die dit kind later zal krijgen.

Wat een bijzondere geschiedenis, vind je niet? Hoe God de Heer werkt aan zijn plan, mee door het geloof van twee ouders van zijn volk heen. Hoe Hij midden in de periode van al die vermoorde jongetjes er eentje redt en hem voorsorteert voor zijn taak later.

Weet je nog hoe ik deze preek begon? Hoe kun je nu leven in deze wereld? Je bent hier je leven niet zeker. Als wij dit meemaken, wat moeten onze kinderen dan wel niet meemaken? Soms vragen mensen zich af: Als het zo erg is en alleen maar erger wordt, moeten we dan maar geen kinderen meer krijgen?… Stel dat zij dat toen gezegd hadden. Dan was er ook geen Mozes geboren. Maar hoe zou het dan komen met wat God aan zijn volk had beloofd? God werkt aan zijn plan voor zijn volk en de mensheid en de aarde en daar wil Hij ménsen voor gebruiken. Mensen die op Hem vertrouwen. Door dat geloofsvertrouwen heen werkt Hij verder aan zijn plan.

*Denk nu eens aan jouzelf. Geloof jij eigenlijk nog dat God een plan heeft voor deze aarde? Het is zo’n puinhoop hier. Wat maken wij, mensen, veel kapot. Maar God heeft een plan. En God heeft een kerk op aarde gezet met mensen die op Hem vertrouwen. Hij wil hen gebruiken om zijn koningschap te laten zien.

*Maar wij zijn zo klein. Wat kunnen wij als nietige mensen nu in Gods plan betekenen op aarde? Als je je dat afvraagt, kijk dan naar Mozes: een baby, een peuter. Eentje maar. En hij is nog zo klein. Maar achter die kleine baby staat Gods grote plan. Jouw kleinheid is niet beslissend, maar Gods grootheid.

*God is er echt. Hij is betrokken. Hij regeert. Hoe kan Hij ons gebruiken? Jou en mij? Dat doet Hij in de weg van geloofsvertrouwen.

God stelt de toekomst van zijn volk veilig. Hij geeft Mozes. Later zal blijken dat de bedreiging voor Gods volk niet alleen van de farao komt met zijn bevel tot kindermoord. Een nog veel grotere bedreiging is als Gods volk zelf niet meer vertrouwt op de Heer. Mozes kan Gods volk met Gods hulp uit Egypte leiden naar het beloofde land. Mozes kan als man van God een voorbeeld voor hen zijn. Maar Mozes kan geen vertrouwen voor God in hun hart leggen.

Daarom stuurt God zijn Zoon Jezus. Die vertrouwde God volkomen. Hij wil ook aan ons zijn vertrouwen leren. Elke dag nieuw. Vertrouwen in God moet je leren. Vertrouwen in God moet je krijgen. Ga daarvoor elke dag naar Jezus. Zo zul je beschikbaar blijven voor God in zijn werk aan zijn plan.
Amen

Liturgie morgendienst:
Votum en groet
Zingen: Gereformeerd kerkboek Ps.139: 6.7.8 God heeft ons gemaakt, wij eren Hem.
Wet
Zingen: Gereformeerd kerkboek Ps.139: 11
Gebed
Lezen: Exodus 2,1-10 Gods volk wordt met uitroeiing bedreigd, maar God geeft hen Mozes die eens het volk uit Egypte zal leiden.
Lezen: Handelingen 7,17-22 Uit de redevoering van Stefanus.
Zingen: Gereformeerd kerkboek Ps.18: 1.5
Tekst: Exodus 2,1-10
Preek
Zingen: Een dooplied als zegenbede voor onze kinderen. Liedboek voor de kerken Gez.332: 1.2.3.4.5.6 [Heer Jezus, Gij die als een kind]
Dankgebed en voorbede
Collecte
Zingen: God stelt de toekomst van zijn volk veilig. Gereformeerd kerkboek Gez.119: 1.3.4 [De kerk van alle tijden]
Zegen